Opnieuw heeft de Vlaamse regering een kans gemist om het dientenchequesysteem fundamenteel bij te sturen. Er wordt nu wel een extra budget vrijgemaakt (cfr. Jan Jambon tijdens de Septemberverklaring) maar voorlopig blijft het onduidelijk wat daarmee zal gebeuren. Het ACV, het Vlaams, Brussels en Belgisch Netwerk tegen Armoede, Femma, Furia, Ella, Vrouwenraad en Vluchtelingenwerk Vlaanderen en LEVL hebben 8 concrete voorstellen om de situatie van de 90.000 huishoudhulpen in Vlaanderen fundamenteel te verbeteren.
Er zijn verschillende problemen in de dienstenchequesector die het werken als huishoudhulp steeds minder aantrekkelijk maken. Het overgrote deel van de dienstenchequemedewerkers zijn vrouwen, vaak van buitenlandse origine, met een laag inkomen en deeltijdse tewerkstelling. De lage lonen en deeltijdse contracten zorgen ervoor dat ze moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, wat leidt tot armoederisico's en financiële afhankelijkheid. Bovendien hebben huishoudhulpen te maken met gezondheidsproblemen, zoals musculoskeletale aandoeningen en psychosociale klachten, die verband houden met de aard van het werk.
Daarnaast worden ze geconfronteerd met een gebrek aan maatschappelijke waardering, stereotypering en vooroordelen. Veel huishoudhulpen verlaten dan ook de sector, en er zijn duizenden openstaande vacatures. Vast staat dat de doelstellingen van het dienstenchequesysteem, met name duurzame tewerkstelling voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, niet worden gerealiseerd.
Aangezien de overheid het systeem heeft gecreëerd, beheert en subsidieert, heeft ze een belangrijke rol in deze sector. Daarom roepen ACV, het Vlaams, Brussels en Belgisch Netwerk tegen Armoede, Femma, Furia, Ella, Vrouwenraad, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en LEVL de overheid op om actie te ondernemen en fundamentele wijzigingen aan te brengen in het dienstenchequesysteem. Huishoudhulpen verdienen beter. Volgende acht oplossingen zijn dringend nodig om de sector te verbeteren en aantrekkelijker te maken:
- Versterk de koopkracht: een betere verloning is nodig om nieuwe werknemers aan te trekken en bestaande werknemers te behouden. Een waardig loon moet huishoudhulpen beschermen tegen armoede. De lonen moeten met minstens 1€/uur verhoogd worden boven op de indexaanpassingen. Ook de terugbetaling van gemaakte onkosten moet correct zijn
- Verlaag de norm voor voltijds werk: de fysiek zware werkomstandigheden en de combinatie van werk en gezinsleven maken voltijds werken onmogelijk en onwenselijk in deze sector. Het voorstel is om de voltijdse norm op 30 uur per week te leggen.
- Investeer in preventie en welzijn: er moet worden ingezet op sectorale expertise en minimum afspraken over veilige werkomstandigheden, medisch toezicht, ergonomisch werkmateriaal, etc. Bewustmaking en handhaving van antidiscriminatie- en gedragscodes zijn ook belangrijk.
- Waarder huishoudelijk werk: het belangrijke en maatschappelijk waardevolle werk van huishoudhulpen moet erkend en gewaardeerd worden. Dit gaat gepaard met een correcte verloning, veilige werkomstandigheden en naleving van wetten en CAO's.
- Investeer in duurzame jobs via opleiding en doorstroom: vorming en competentieversterking zijn essentieel om werknemers te laten groeien. Er moeten recht op vorming en doorgroeimogelijkheden zijn.
- Voorzie extra middelen voor de sector: er zijn bijkomende financiële middelen nodig om alle voorgaande maatregelen te realiseren. Dit kan onder andere worden bereikt door een eerlijke vergoeding van klanten en een transparant financieel kader voor bedrijven.
- Maak subsidies afhankelijk van kwalitatieve voorwaarden: in plaats van een vast subsidiebedrag, pleiten we voor een getrapte subsidiëring gebaseerd op bepaalde voorwaarden zoals omkadering, vorming, preventie- en welzijnsbeleid, etc.
- Plaats maatschappelijke doelstellingen opnieuw centraal: De sector biedt kansen aan kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, en deze doelstelling moet opnieuw prioriteit krijgen. Huishoudhulpen leveren een grote maatschappelijke meerwaarde doordat mensen werk en gezin kunnen blijven combineren of langer thuis kunnen wonen.
