Wat is zelfzorg?

Het ontstaan van zelfzorg

1960: zelfzorg als daad van verzet

Zelfzorg werd in de jaren 60 op de kaart gezet door verschillende burgerbewegingen in de VS. In een maatschappij waar vrouwen, LHBT*, mensen van kleur en andere groepen als minderwaardig beschouwd werden, zagen zij zelfzorg als een daad van verzet. Ze zagen de link tussen armoede en gezondheid; en ze beseften dat ze - om de hiërarchie op basis van ras, gender, klasse en seksuele oriëntatie teniet te doen - moesten inzetten op een betere gezondheid, en dat ze dit dan ook moesten promoten in hun gemeenschappen.

Jaren 1980: holistische aanpak voor groter publiek

In de jaren tachtig en negentig werd zelfzorg een meer mainstream bezigheid, waarin een groter publiek inzette op een meer holistische aanpak van zelfzorg en wellness, om meer dan ‘gewoon gezond’ te zijn. Er werd meer en meer aan yoga en meditatie gedaan, en mensen beseften dat een gebalanceerd en gezond dieet de basis is voor een gezond lichaam.

Zelfzorg anno 2023: een miljardenindustrie

Vandaag kan je geen magazine openslaan, webpagina openen of winkel bezoeken zonder zelfzorg-tips te krijgen. De zelfzorgindustrie is ontploft. Eén van de meest recente gebeurtenissen die de industrie een boost gaf, was de aantreding van Donald Trump als president in 2016. De week na zijn overwinning googelden Amerikanen het woord ‘selfcare’ twee keer vaker dan ooit tevoren. Vandaag is de zelfzorgindustrie 450 miljard dollar waard.

55 miljoen keer #selfcare

De hashtag ‘selfcare’ op Instagram geeft meer dan 55 miljoen resultaten. Quotes, fitness-tips, gezonde gerechten, detoxsapjes en ga zo maar door. En hoewel we inspiratie kunnen putten uit hoe anderen aan zelfzorg doen, is de overload aan zelfzorg-tips op social media vandaag voor velen een extra bron van stress geworden. We moéten steeds meer van onszelf. We moéten groene sapjes drinken, iedere dag mediteren, vaginaal stomen, yoga-guru’s zijn, en ga zo maar door. En als we dat niet doen, en we voelen ons niet goed, tja dan is dat onze eigen schuld. Want we zorgen niet goed genoeg voor onszelf.

Terug naar échte zelfzorg

Stilaan zijn we het doel van zelfzorg aan het voorbij lopen. Door het zo perfect mogelijk te willen doen, en mee te doen met wat we rondom ons zien, zijn we vergeten waar zelfzorg écht om draait: het zorgen voor onszelf. Niet kijken naar wat een ander doet, maar luisteren naar wat jij nodig hebt!

Laten we dus op de rem gaan staan, afstappen van de zelfzorg-sneltrein en stilstaan bij wat wij op dit moment écht nodig hebben. En dat ziet er niet altijd even glamoureus uit als wat we online zien. Zelfzorg kan ook betekenen: ‘neen zeggen’ tegen de zoveelste uitnodiging, zodat je even kan uitrusten. Geld sparen om sessies bij een therapeut te betalen. Een goed boek of een goed gesprek ...

Kortom: wat heb jij nodig? Wat zegt jouw lichaam? Laten we even terug in onszelf kruipen en voelen. Alleen zo zorgen we écht voor onszelf. En daar hebben we geen hashtag voor nodig.