Trigger warning: dit artikel bespreekt seksueel geweld en partnergeweld
Een op de vijf vrouwen in Vlaanderen krijgt in haar leven te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een te dichte adem, een hand tussen je benen of zelfs regelrechte penetratie. En een op zeven Belgische vrouwen wordt slachtoffer van partnergeweld. Cijfers van de VN wijzen dan weer uit dat 1 op 3 vrouwen wereldwijd tijdens hun leven een vorm van lichamelijk of seksueel geweld ervaart. En ook trans vrouwen krijgen regelmatig te maken met geweldpleging.
Het probleem met die statistieken is dat ze hard en koud zijn; we lezen ze wel, verbazen er ons een seconde over, en gaan dan verder met ons leven. We denken dat het iets is wat anderen overkomt. Als mens heb je nu eenmaal de neiging om te denken dat het ‘jou nooit zal overkomen.’ Lees je de statistieken voor vliegtuigcrashes, dan kan je je niet inbeelden dat jij daarbij bent. Althans, dat hoop je toch. Maar anders dan bij vliegtuigcrashes het geval is – die in het jaar 2020 137 slachtoffers claimden - ligt het percentage vrouwen dat te maken krijgt met geweld veel hoger.
Om de statistieken leven in te blazen, nodig ik je uit om vijf vrouwen voor de geest te halen die jij persoonlijk kent, jezelf bij ingerekend als je je identificeert als vrouw. Laten we ze namen geven. Het gaat om Annie, Madeleine, Sarah, Naïma en Aurélie. Minstens één van hen heeft in haar leven te maken gekregen met seksueel grensoverschrijdend gedrag. En denk er nu nog twee vrouwen bij. Eén van die vrouwen krijgt te maken met partnergeweld.
Het ding is, dat wij niet altijd over die zaken spreken met elkaar. Of we zeggen in bedekte termen wat er gebeurt omdat de harde waarheid te pijnlijk zou zijn om te confronteren. We moffelen het weg achter flauwe glimlachjes en wegcijferend gedrag. Of we hebben zelf al te maken gekregen met seksueel geweld of partnergeweld, maar hebben het verdrongen. Tot het plots ineens tot je doordringt: ‘dat was verkrachting’. Of we praten het gedrag van onze gewelddadige partner goed. ‘Hij is nadien zo lief.’ Tot het opnieuw gebeurt. Maar jezelf rekenen bij de vrouwen die geweld ervaren, dat doe je niet snel. Ook al loop je vaker wel dan niet op de tippen van je tenen rond je partner.
Toen ik op mijn twintigste verzeild raakte in een gewelddadige relatie, was ik één van die zeven vrouwen. En nu, pas jaren later, dringt het me ook door dat ik één van die vijf vrouwen ben die in dezelfde relatie te maken kreeg met seksueel geweld. Ik heb dat nu pas door, want seks tegen je zin binnen het kader van een relatie, dat is toch ‘normaal?’, denk je dan. Maar nee, het is niet normaal. Seks tegen je zin is verkrachting. Punt. Het hoeft geen onbekende persoon in een donker steegje te zijn. Soms is het dus ook je partner, waar je denkt veilig bij te zijn.
Misschien was het een mechanisme van mijn hersenen om met de gebeurtenissen om te gaan. In vaktermen heet dat dissociatief geheugenverlies. Maar eigenlijk komt het erop neer dat je hersenen traumatische ervaringen wegfilteren omdat ze je willen beschermen tegen de schok daarvan. Zo’n ervaring blijft aanwezig, ergens op de achtergrond van je bewustzijn. Tot het je plots overvalt en je beseft. Ja, ik ben één van die vrouwen.
Ik hoop dat je dat niet hoeft te beseffen. Dat je hiervan gespaard bent gebleven. Dat hoop ik oprecht. Maar ik hoop ook dat je voelt dat geweld tegen vrouwen nog steeds alomtegenwoordig is. Misschien ben je mij niet, maar ben ik je vriendin, moeder, buurvrouw, zus of tante.
En nu je hopelijk beseft dat geweld tegen vrouwen overal aanwezig is, hoop ik ook dat je de schaamte van je afgooit en over je eigen ervaringen begint te praten. Dat je het beu bent om je beschaamd te voelen over iets waar jij geen verantwoordelijkheid voor had. Dat je ook beseft dat je geen slachtoffer bent. Dat je gewoon te maken hebt gekregen met een dader. En ik hoop ook – vanuit de grond van mijn hart - dat je niet langer een vuist maakt tegen vrouwen, maar tegen het geweld dat we ervaren.
