Naar het schijnt mag ik me verwachten aan een grote groep. Het is al donker buiten, om 7u ’s avonds aan het eind van november. Ik ben iets te laat bij het Huis van het Kind. Er komen stemmen uit een lokaal, de sessie is al begonnen. Wow, dat zit hier inderdaad goed vol. Ik stel mezelf kort voor en zoek een plekje. Coach Griet licht de eerste stap toe.
“Voor we beginnen, altijd eerst onze huid reinigen.”
Gezichtsreiniger en watjes worden aan de verschillende tafels doorgegeven.
Najat
Bij de tafel vooraan raak ik aan de praat met Najat. Ongetwijfeld is het haar vurige persoonlijkheid die me naar haar toe trok. Ze is half Italiaans, half Marokkaans. “Ik ben Italiaanse als ik dat wil zijn, Marokkaanse als ik tegenover Marokkaanse mensen sta”, lacht ze. In Marokko was ze journalist. “Ik heb een master in de psychologie. Nu woon ik 7 jaar in België, daarvoor 18 jaar in Italië. Hier heb ik nog een bachelor in de psychologie behaald.”
“In Marokko was ik journalist”
Via Vormingplus volgde Najat een opleiding radiomaker bij ‘Radio Babelonië’, een project met Tjhoi Ng Sauw, docent radiotaal aan de VUB en voormalig journalist bij Radio 1. De meeste deelnemers waren al journalist in hun thuisland, bv. in Syrië, Turkije, Ethiopië en Moldavië. “Op Radio Babelonië behandelde ik vragen van nieuwkomers die een probleem hadden. Ik hielp zo niet alleen hen, maar alle luisteraars in een soortgelijke situatie. Dat vond ik heel zinvol.”
Ons gesprek valt even stil wanneer Griet overgaat naar de volgende stap. “Voor de fond de teint kijk je naar je huid. Er zijn veel tinten. Bij de een is die rozig, bij de ander meer geel. Zoek degene die het best aansluit bij je natuurlijke teint. Je wil geen verschil creëren tussen je gezicht en je hals.” Ze deelt foundation uit, die we op onze huid kunnen testen.
“Ondanks mijn diploma en ervaring, vind ik op dit moment alleen maar werk als verkoopster”, gaat Najat verder. “Dat is niet wat ik wil, ik ben sociaal geëngageerd. Mensen ondersteunen en bij elkaar brengen, daar ligt mijn roeping.” In haar cv heeft Najat gezet dat ze wil werken voor mensen die meer kunnen dan ze vandaag kunnen laten zien.
Culturele gevoeligheden
“Wat is integratie?” vraagt ze. “Als nieuwkomer word je ingelicht over je rechten, hoe alle formaliteiten lopen, maar je weet te weinig over wat mensen van je verwachten qua omgang, dingen die gebruikelijk zijn, de culturele gevoeligheden. Hoe anders denken en doen de mensen die hier al generaties wonen? Begeleiding moet ook gaan over cultuur, pedagogie, school. Problemen ontstaan omdat we elkaar niet begrijpen, omdat nieuwkomers niet weten wat hier wel of niet aanvaard wordt.”
“Aan een Arabische moeder kun je niet vertellen dat haar zoon een psycholoog nodig heeft”
Najat werkte een tijd als sociaal tolk in Sint-Niklaas. “Ik was tussenpersoon bij het contact tussen de maatschappelijk assistent en Syrische gezinnen. Om de dingen te kunnen overbrengen, moest ik woorden omvormen, culturele gevoeligheden omzeilen. Aan een Arabische moeder kun je niet vertellen dat haar zoon een psycholoog nodig heeft, dat is veel te direct. Vrouwen die hier nieuw zijn, hebben enkel hun eigen culturele bagage mee. Het is van groot belang dat ze ook de culturele aspecten van België leren, taal alleen is niet genoeg. Kloppen op de deur voor je ergens binnengaat, wordt in de Arabische cultuur niet gedaan. Niet opendoen omdat het niet past als er onverwacht iemand aan je deur staat, kan absoluut niet. Bezoek ontvang je altijd.”
“Je ogen zijn zoals de lichten van je auto. Ze moeten stralen, sprankelen” zegt Griet in aanloop naar stap drie. Najat lacht. “Dat zeg ik ook altijd. Er moet vuur in je ogen zitten.”
“Let bij de oogschaduw op de arcadeboog: daar leg je de grens tussen donker en licht.”
Geven aan de maatschappij
“Weet je wat ook ontzettend belangrijk is bij integratie? De jongere generatie motiveren om haar rol op te nemen in de samenleving. Wat ga jij geven aan de maatschappij? De toekomst zal voor een groot stuk afhangen van jongeren met een migratieachtergrond. Het volstaat niet dat ze dingen weten, ze moeten de hele culturele mix hier ook voelen, weten welke houding en welk gedrag in welke situatie kan of zelfs moet. En kijk naar de vrouwen, de moeders. Er is meer dan voor kinderen zorgen, boodschappen doen, poetsen en eten maken. Er wordt veel aandacht gegeven aan de buitenkant van vrouwen, maar ze moeten van binnen gerepareerd worden! Ik zeg het gewoon zoals het is. Mensen horen dat niet altijd graag.”
Vrouwen uit de wereld
Zonder het te weten, was ik met Najat meteen beland bij een van de drijvende krachten van Vrouwen uit de wereld. “Wie zijn jullie precies?” vraag ik. “Wij zijn acht vrouwen met heel verschillende achtergrond, gewoon een clubje vriendinnen. Op een dag zei Nele, een van ons: ”Jullie zijn allemaal zo sterk, waarom delen jullie niet samen je kracht met andere vrouwen?” Dus nu organiseren we een keer per maand een samenkomst. Je komt er naartoe voor de sfeer. Hier hebben wij geen drama. Nele kan je er meer over vertellen, ze zit daar, achteraan.”
“Hier hebben wij geen drama”
De samenkomsten worden bekendgemaakt op facebook en via een digitale nieuwsbrief. De opkomst overtreft keer op keer de verwachtingen. En steevast gaat het om een mengelmoes van nationaliteiten en generaties.
“Je wenkbrauwen zijn de kapstokken voor je ogen. Pas op als je ze epileert, want ze groeien traag terug. Zacht accentueren doe je met een borsteltje met oogschaduw, harder doe je met een potlood.”
De avond vordert snel en ik zie nog veel gezichten waarmee ik kennis zou willen maken. Ook met Nele wil ik nog praten.
Blozende wangen
De wangen van Femke blozen. Ze is een jonge mama. Haar dochtertje is 5. “Vorige keer is ze meegekomen. Ze was heel braaf en ze vond het geweldig leuk.” Maar vandaag wilde Femke echt een avond voor zichzelf. “Mijn vriend en ik hebben haar dus niet verteld waar ik naartoe ging. Anders zou het een huilconcert zijn geweest. Haar papa is nu bij haar.” Femke vertelt me dat ze amper het huis uit gaat. “Het doet deugd om in een vrolijke omgeving te zitten en eens aan niks anders te moeten denken dan mezelf.” Hadewij, die mee aan de tafel zit, knikt. “Ik heb drie jongens, die zijn nu ook bij hun papa. Ik probeer hier elke keer te zijn. Even weg van de drukte, dat heb ik nodig.”
Tussendoor probeer ik nog iets mee op te vangen van de cursus. Ik voel me niet ongemakkelijk, want hier zijn nog vrouwen zoals ik, niet gewend om zich te maquilleren. Iedereen is wie ze is. En wie de kneepjes al kent, is graag bereid een ander advies te geven. Een aantal vrouwen komt hier iets leren, maar niet iedereen. Het samenzijn lijkt een belangrijkere motivatie.
“Blush breng je aan in een draaiende beweging op de jukbeenderen. En in V-beweging op je slaap en naast je ogen.”
Extrapolatie van plezier
Nele lijkt hier iedereen te kennen. Ze lacht, maakt grapjes, knuffelt. “Ik ben NT2-leerkracht en ook betrokken bij gespreksgroepen voor anderstaligen”, vertelt ze me. “Het contact met de cursisten en deelnemers is geweldig. Er kwamen spontaan vriendschappen van en die zijn alleen maar gegroeid. We komen bij elkaar over de vloer, drinken samen thee, we lachen en praten. We houden echt van elkaar. Onze herkomst is Palestijns, Nederlands, Brits, Spaans, Italiaans-Marrokaans en Vlaams. Op zeker moment opperde ik de idee voor Vrouwen uit de wereld. Waarom zouden we ons plezier niet delen met nog meer vrouwen?”
“Waarom zouden we ons plezier niet delen?”
“Voor een vrouw is het moeilijk om te zeggen: “Ik ga even iets drinken”. Maar sociale omgang, gesprekken voeren, samen lachen... dat hebben we allemaal nodig. Vrouwen willen zich ook samen kunnen ontspannen, even hun gezin en hun zorgen achterlaten.”
Het heft in eigen handen
Ze kozen er bewust voor om geen initiatief te zijn voor ‘anderstalige’ vrouwen. Dat is te veel mensen in een bubbel naast elkaar plaatsen, vonden ze. “Ons motto: diversiteit is nodig en gemengd is realiteit. Veel getalenteerde vrouwen met diploma’s moeten knokken omdat het leven hard voor hen is. Ze moeten zich meer bewijzen om nog maar één kans te krijgen, opboksen tegen stigma’s. Vrouwen, wat ook hun achtergrond is, willen hun talent en hun wilskracht laten zien. Najat verwoordde het ooit heel treffend: “Wij willen niet dat men dingen voor ons doet, maar met ons. Betrek ons, laat ons feedback geven, meewerken.” Vrouwen uit de wereld wil onafhankelijk zijn. Daarom vragen we nergens steun. We gebruiken wel de lokalen die de stadsdiensten ons aanbieden.”
“Doe geen dingen voor ons, wel met ons”
Vrouwen uit de wereld mag dan bestaan uit een groepje van 8, iedereen kan ideeën aanreiken en initiatief nemen. “We steunen ook activiteiten die niet noodzakelijk aansluiten bij onze eigen interesse. Zo hebben we bijvoorbeeld een islamoloog uitgenodigd om te komen spreken, ook al hebben we niet allemaal iets met islam. We hebben vrouwen met en zonder kinderen, sportieve en niet-sportieve dames, carrièrevrouwen en vrouwen die thuis voor hun gezin zorgen. Het opleidingsniveau ligt hoog bij de ene, laag bij de andere, sommige vrouwen leven in armoede, andere niet.”
Het is 9 uur, de workshop is afgelopen. Griet laat de groep kiezen wat ze volgende keer willen doen. Het wordt een gelaats- en stoelmassage. “Het maakt niet uit wat we doen, zolang het maar iets voor vrouwen is, zorgen voor jezelf, samen kunnen zijn, buiten komen”, zegt Nele. In uitgelaten stemming nemen we nog een groepsfoto, net alsof we samen op kamp zijn.
