Wanneer ik de Oekraïense Youlia vraag hoe het met haar gaat, kan ze haar tranen niet bedwingen. Op 24 februari lanceerde de Russische president Poetin een militair offensief tegen Oekraïne. Explosies, paniek en verbijstering bij de Oekraïense burgers. De oorlog in Oekraïne brengt een hele humanitaire crisis op gang, en dat doet Youlia bijzonder veel pijn. ‘Het is gewoon verschrikkelijk om te zien dat dit nu gebeurt in mijn land.’
Wanneer ik Youlia spreek, is haar mama die ochtend net toegekomen. Dat lucht Youlia enigszins op. Veel Oekraïense vrouwen en kinderen hebben ondertussen noodgedwongen hun land verlaten. Youlia deed dat al in 2014, na de Maidan-protesten. Ze vindt steun en toeverlaat bij de Tiense Wereldvrouwen. Maar de hele situatie valt haar bijzonder zwaar. ‘Het is echt moeilijk voor mij’, vertelt Youlia.
De Oekraïense draagt haar lange haren los en er spreekt een droefenis uit haar grijsblauwe ogen. Youlia maakt zich zorgen over haar vader, die nog in Oekraïne is. ‘Ik had hem nog zo gewaarschuwd. Maar hij geloofde niet dat er een oorlog zou kunnen uitbreken in Oekraïne. Nu is het te laat en kan hij niet meer vluchten.’
Steeds weer hetzelfde verhaal
Chris Stryckmans, groepsbegeleider van de Tiense Wereldvrouwen, slaat een moederlijke arm om haar heen. We staan aan te schuiven bij een frozen yoghurt-zaak. ‘Een ijsje zal ons goed doen’, suggereert Chris. Het is een zonnige winterdag in Leuven. De lente hangt in de lucht en roze bloesems tieren welig in het Leuvense straatbeeld.
Youlia neemt de frozen yoghurt wezenloos aan. Ondertussen neemt Chris het woord. ‘Het is vreselijk wat er nu gebeurt in Oekraïne. We zien hetzelfde probleem steeds opnieuw. Geweld tegen burgers, waardoor die moeten vluchten. In Syrië is hetzelfde gebeurd. Altijd weer zie je hetzelfde verhaal: mensen die op de vlucht slaan en alles moeten achterlaten. Die mensen komen toe met een plastic zakje, en voor de rest niets. Enkel de kleren die ze aanhebben. Ik vind dat verschrikkelijk. Enkele weken geleden was ik nog luidop aan het hopen dat er geen oorlog zou losbarsten in Oekraïne. En nu dit. Ik kan het niet geloven.’
Propaganda-campagne
Youlia’s schoonmoeder is Russische en is ook aangesloten bij de Tiense Wereldvrouwen. Youlia: ‘Mijn schoonmama woont hier in België en ziet het correcte nieuws. Zij snapt gelukkig dus wat er aan het gebeuren is.’ Dat correcte nieuws verspreiden is geen sinecure. Russische nieuwszenders en de staatstelevisie hangen namelijk een heel ander verhaal op van de oorlog.
Youlia: ‘Ik heb familie in Moskou en zij geloven niet dat er oorlog is in Oekraïne. Ze denken dat ik overdrijf en zeggen me dat ik kalm moet blijven. Ik begrijp dat echt niet. Er is één grote propaganda-campagne aan de gang.’
Met ijsjes in de hand wandelen we naar de Grote Markt in Leuven. Daar staat een grote menigte klaar om hun solidariteit met de Oekraïners te tonen. Sommigen hebben Oekraïense vlaggen over hun schouders gedrapeerd, iets wat Chris niet helemaal lekker zit: ‘Vlaggen, ik vind dat iets raars. Dat verdeelt zo. Terwijl we gewoon allemaal mensen zijn. Het maakt niet uit onder welke vlag we geboren zijn.’
Iedereen kan vluchteling worden
Andere aanwezigen dragen dan weer een kindje op hun rug, zodat die zeker boven de hoofden van de menigte uitkomt. Mensen hebben zonnebloemen mee, het symbool van Oekraïne, en ondertussen ook het symbool van de wereldwijde solidariteit met het Oekraïense volk. De burgemeester van Leuven, Mohamed Ridouani, spreekt de Leuvenaars toe. Verschillende onder hen hebben zich met de hastag #plekvrij aangeboden als tijdelijke opvang voor gevluchte Oekraïeners. Ridouani is trots op de Leuvense solidariteit.
Ook Chris vindt al die solidariteit lovenswaardig, maar maakt wel een kanttekening. ‘Ik ben heel blij dat er zoveel medeleven is met de mensen van Oekraïne. Langs de andere kant voelt het ook wel een beetje wrang aan. Er zijn wereldwijd nog mensen die op de vlucht zijn. Denk maar aan de mensen uit Syrië, Irak, Afghanistan, Eritrea, Zuid-Soedan, Myanmar en nog veel meer. Die zitten ook allemaal in hetzelfde schuitje en moesten ook allemaal vluchten voor gewapende conflicten. De solidariteit met Oekraïne is zeker fijn, maar ik hoop dat de oorlog daar mensen zal laten inzien dat iedereen vluchteling kan worden. Het kan echt iedereen overkomen.’
