Als we dat belangrijk vinden, dan moeten we van zwartepiet af.
Echt? Ja, echt.
Waarom dan, want:
We bedoelen er toch niets slechts mee?
Als dat zo is, dan vieren we het de komende 100 jaren best eens omgekeerd, voor de fun: een zwarte Sint en een witte piet. Kwestie van de kerk in het midden te houden.
Een goed bedoelde traditie kan toch kwalijke gevolgen hebben. Misschien ervaar jij zwartepiet als een lollige figuur, maar vele mensen met een donkere huidskleur ervaren dat niet zo. Hoe voelen zwarte kinderen zich erbij? Sinterklaas moet een kinderfeest zijn waar alle kinderen blij van worden, niet alleen die met een wit velletje. Dat is solidariteit.
(Zwarte) mensen moeten maar niet zo lichtgeraakt zijn.
Het is makkelijk praten, als je zelf in de verste verte geen last hebt van de ervaringen en gevoelens die door die ‘lichtgeraakte’ mensen in dit debat op tafel gelegd worden. Als je zelf niet zwart bent, heb je er geen idee van waarmee je als mens met een zwarte huid allemaal te maken krijgt: discriminatie, vooroordelen, stereotypering. Stereotypen zijn veralgemeende denkbeelden over hoe een bepaalde groep van mensen is en zich gedraagt. Zeg nu zelf: met wie wil jij je het liefst vergelijken? Met de goedheilige Sinterklaas of met de ondeugende, wilde, lompe, niet bijster snuggere, dienende zwartepiet? Is het rechtvaardig dat de witte man alle goeie kwaliteiten heeft en de zwarte ongeveer alle slechte? Er zijn geen zwarte rolmodellen in onze tradities om dat stereotiepe, neerbuigende beeld van zwartepiet bij te sturen.
Dit is zo’n mooie traditie.
Voor jou misschien wel, maar niet voor alle mensen met een kleur die dat hele zwartepiet-gedoe helemaal niet oké vinden. Tradities veranderen. We sturen ze bij op basis van de inzichten die we krijgen. Katten van torens gooien of levende visjes drinken kan vandaag niet meer, want dierenleed veroorzaken is nu strafbaar. Ooit werden in deze streken heksen verbrand. Dat waren doorgaans onafhankelijke, oudere vrouwen met een eigen mening, die niet wilden passen in het leven dat voor hen werd uitgestippeld. (Nu zijn ze lid van Femma Wereldvrouwen.) Tradities zijn altijd context-gebonden. De context waarin we vandaag leven, is een diverse samenleving. Femma Wereldvrouwen wil die graag inclusief maken, wat wil zeggen: mensen insluiten in plaats van uit te sluiten.
We kunnen er toch gewoon een roetpiet van maken?
Eén: uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat je gezicht helemaal niet zwart wordt van door een schouw te klauteren. Twee: hoe moet je aan kinderen van morgen uitleggen, die opgroeien met vloerverwarming, ecologische warmtepompen en zonnepanelen op het dak, dat dat hele gezelschap door de schouw glijdt om dat speelgoed te droppen. Moet je eerst nog uitleggen hoe dat gaat geregeld worden als hun huis helemaal geen schouw heeft, o horror. Hou toch op!
Tegenwoordig mogen we precies helemaal niets meer…
Dit stuk is een warme uitnodiging om er eens goed over te discussiëren, voilà. Ga je gang. Een beetje discussiëren kan nooit kwaad. We willen vooral niet stikken in al die opgekropte frustratie. Op voorwaarde dat alle stemmen in dit debat gehoord worden. Iedereen mee in het bad -debat. Kunnen we dan en passant ook bespreken waarom al die figuren perse mannen moeten zijn? Zelfs de Paashaas is een vent.
Eva Brumagne
Meer weten over dit debat? Kijk op www.hetiseenkinderfeest.be
