Bij de Femma 100-verhalen zijn we met Marleen Durnez ondertussen bij 65 beland. 65 vrouwen die, ter gelegenheid van de 100e verjaardag van het vroegere KAV en het huidige Femma, hun kijk op het leven, het vrouw-zijn en wat hen beweegt, aan ons hebben toevertrouwd. In elke unieke bijdrage komt de waarde tot uiting van de vrouwenbeweging over grenzen en generaties heen.
Via het verhaal van Marleen Durnez komen we bij een andere 100-jarige met een niet te onderschatten invloed op het leven van generaties vrouwen. Maria Baers*, de stichtster van KAV-Femma, richtte namelijk in 1920 ook de Katholieke Sociale Normaalschool voor vrouwen op. Deze opleiding, van oudsher bekend als De Sociale School van de Poststraat, heet tegenwoordig Odisée -Hogeschool Sociaal Werk Brussel.
Tegemoet komen aan noden en behoeften van vrouwen ligt aan de basis van de oprichting van KAV/Femma. Hoe vanzelfsprekend een specifieke opleiding voor vrouwen in het welzijnswerk voor ons nu in dit kader past, dat idee was in die tijd helemaal niet evident. Met de oprichting van de school brak de toenmalige KAV een stevige lans voor gelijke kansen voor meisjes en jongens in het onderwijs. Een idee dat in die tijd nog helemaal niet ingeburgerd was.
In 1986 pakt Marleen Durnez haar rol in dit verhaal op. Ze neemt dan de directiefakkel van de door Maria Baers gestichte Sociale Hogeschool over van Luce Van Laere en blijft vervolgens directeur tot 2001.
Op de reünie voor de (ex-)docenten, die de viering van de 100ste verjaardag van de school inzette, gaf Marleen in januari van dit jaar de hierna volgende speech. De tekst hiervan is de beste manier om zicht te krijgen op de visie waarmee ze haar taak als directeur opnam en op de verwezenlijkingen die ze samen met vele collega’s tot stand bracht, realisaties waar ze terecht fier op mogen zijn.
Beste collega’s en oud- collega’s (zo mag ik iedereen hier aanwezig toch noemen?)
Vandaag geven we het startsein voor het eeuwfeestjaar van de opleiding sociaal werk.
Bijzonder blij ben ik dat we dat hier samen in de Poststraat doen.
De Sociale School van de Poststraat, zo stonden we decennia lang bekend. Nu nog wordt er in het werkveld regelmatig naar deze locatie verwezen.
Velen van jullie hebben hier gewerkt, hebben hier in dit gebouw generaties sociaal werkers, maatschappelijk assistenten gevormd.
Een aantal van jullie hebben hier eerst zelf gestudeerd. Zo overspannen we vandaag met dit gezelschap een periode van ruim 60 jaar geschiedenis van de Sociale School.
Hier terugkomen in de gebouwen die ons eens zo vertrouwd waren, ontroert en roept vele herinneringen op: aan lessen en lesgevers, spannende examens, lange vergaderingen, boeiende gedachtewisselingen over verschillende visies rond methodieken en leerinhouden, maar vaak ook over een betere wereld, gezellig samenzijn, vieringen die opgeluisterd werden door het gelegenheidskoor met prachtige stemmen (Josette, Hedwig, Anjes, …), en een diepzinnig woordje van Greta.
En ook al stonden de neuzen niet altijd in dezelfde richting, het engagement, de wil om het beste van onszelf te geven, het sterk geloof in het maatschappelijk werk en het belang van de opleiding, het geloof in het leerproces van de studenten, en de permanente zoektocht om dat leerproces zo goed mogelijk te ondersteunen, zijn voor mij de zaken die bovendrijven.
Maar meer nog dan om deze sentimentele redenen, ben ik blij dat het eeuwfeestjaar hier in de Poststraat start omwille van de symboliek.
Vanaf 1930 is de school, samen met haar Franstalige tegenhanger en met de KAV, in de Poststraat gevestigd. Hier is in de vorige eeuw een belangrijk stuk van de sociale geschiedenis van de arbeidende vrouw en van de arbeidersvrouw geschreven.
Dit mag niet worden onderschat.
In voorbereiding op dit eeuwfeest zijn Karen De Cooman en ik op gesprek gegaan bij één van de oudste nog levende getuigen, Paula D’Hondt**. Zij vertelde ons hoe belangrijk de opleiding voor haar is geweest, hoe een nieuwe wereld voor haar openging, op maatschappelijk en op cultureel gebied. (Zij verbleef hierboven in chambrettes en zij vertelde dat er ten tijde van de bevrijding ook Britse soldaten verbleven, dit met een flinterdunne kartonnen muur tussen hen en de meisjesstudenten).
Mensen tot hun recht laten komen en bezorgen waar ze recht op hebben, zo omschreven wij in onze brochures het sociaal werk. Dat deed Maria Baers door te ijveren voor betere leefomstandigheden voor vrouwen en door ze kansen te bieden tot opleiding en culturele vorming. Dat doen we vandaag door in onze opleiding aandacht te hebben voor kansengroepen, maar vooral ook door een stevige vorming te geven aan sociaal werkers.
Sociaal werk is ‘mensenwerk’. Kwalitatieve zorg begint met goed opgeleide welzijnswerkers. Vanuit die overtuiging heb ik in 1986 de directiefunctie opgenomen in de hogeschool. Een brede en degelijke ‘menswetenschappelijke’ vorming, een open kijk op mens en samenleving, inzicht in en training van verschillende methodieken in het werken met mensen, telkens opnieuw bereid zijn om naar aangepaste manieren van communiceren en werken te zoeken, leren uit ervaring, leren van anderen, leren uit wetenschappelijke inzichten. Dit blijft allemaal zo belangrijk in het sociaal werk.
Ik ben fier op heel wat initiatieven die we in de opleiding hebben gerealiseerd. Ik noem er enkele:
-De studentenbegeleiding die kort op de bal speelde als studenten door omstandigheden, tegenslagen, (gezondheids-)problemen ondersteuning nodig hadden.
-Het uitgebreide internationale uitwisselingsprogramma zowel voor studenten als voor docenten.
-Sociaal culturele projecten die we samen met organisaties in de buurt uitwerkten.
-De sollicitatietrainingen die docenten personeelswerk organiseerden voor gedetineerden in voorbereiding op hun vrijlating.
-De bijzondere leerroute, die kansen bood om te studeren aan jongeren en volwassenen die geen gewone schoolloopbaan hadden kunnen doorlopen, in combinatie vaak met werk en een gezin.
-De opstart in Brussel van de opleiding voor ervaringsdeskundigen in de armoede: de aanwezigheid van deze opleiding in de Poststraat en de betrokkenheid van de docenten sociaal werk maakten boeiende uitwisselingen mogelijk.
Voor mij zijn dat geen ‘losse flodders’, maar voorbeelden van hoe wij in de opleiding hebben getracht vorm te geven aan het maatschappelijke en sociale engagement van onze voorgangers. Hun voorbeeld en sociaal engagement blijft inspirerend en kan ook in de toekomst richtinggevend zijn bij de vorming van sociaal werkers.
De keuze om het feestjaar hier te starten wil ik graag begrijpen als een teken dat de Odisee- Hogeschool zich goed bewust is van de roots en de inspiratie van onze opleiding en kiest voor blijvende verbinding met deze sociale roots. Daarvoor ben ik zeer dankbaar. Ik wens jullie daarbij veel inspiratie en veel succes.
En laat ons vandaag ook allen in gedachten houden die een rol in de opleiding hebben gespeeld, en die er niet meer bij zijn.
Ik denk aan Rika Steyaert, die zozeer verweven was met de school en heel dit huis, en die de basis heeft gelegd voor een autonoom Vlaams Welzijnsbeleid.
Ik denk aan de collega’s van wie we de voorbije jaren afscheid hebben moeten nemen: Jos Acke, Betty Brackeva, Pater Van Roy, Jan De Laender, Juffrouw Verberck, Juffrouw Cauwels en vele anderen die we in ons hart bewaren.
Wij heffen, respectvol en dankbaar, ook het glas op hen.
Bio Marleen Durnez
° 9 maart 1951.
Woont in Antwerpen.
Gehuwd met Johan Huybrechs, moeder van drie kinderen en oma van acht kleinkinderen.
Jurist
1974 tot 1985: Docent in opleidingen voor opvoeders (VLOD), sociaal werkers (HIMW) en verpleegkundigen (Sint Vincentius) in Antwerpen
1986 tot 2001: Directeur Sociale Hogeschool, Poststraat in Brussel.
1981 tot 1993: Voorzitter Jeugdbeschermingscomité/Comité Bijzondere Jeugdzorg in Antwerpen.
1997 tot 2002: Voorzitter Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap.
2002 tot 2007: Directeur Koninklijk Orthopedagogisch Centrum in Antwerpen (KOCA).
2009 tot 2013: Voorzitter Raadgevend Comité Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.
Sinds 2016: Voorzitter/vrijwilliger voor de deelregio Antwerpen stad van Beweging.net
