Foto: Lieve Blancquaert
Lieve Blancquaert (56) is freelance-fotografe en bekend om haar triologie Birthday, Wedding day en Last days. De tv-reeks waar ze momenteel aan werkt, werd abrupt afgebroken door het coronavirus.
“Ik ben in de war. Het coronavirus, dit plotse, vreemde verhaal, heeft mijn leven overhoopgegooid. Op zaterdag 14 maart zat ik nog in Saoudi-Arabië voor de 8-delige tv-reeks over seksualiteit, gender, de man-vrouw verhouding die volgend jaar op antenne gaat. Ik ben met de laatste vlucht teruggekeerd, en naarmate ik thuis kwam, voelde ik van: shit, dit is hier bittere ernst. In één keer was mijn agenda compleet leeg. Nu heb ik elke morgen een zondagochtendgevoel, omdat ik niet direct iets dringend moet doen. Ik geniet er wel van dat het hele gezin thuis is: Nic en ik, onze kinderen en hun lief. Ik kook, ik was. Dingen die ik nooit heb gedaan, doe ik nu. Ik word uitgelachen: moeder die poetst en gefrustreerd is want je kuist en een uur later zie je het niet meer. Hier wordt gigantisch veel gelachen, iedereen is gezond en zit goed in zijn vel. Nic geniet van de tijd die hij krijgt om te schrijven: ‘Het is precies de tijd van mijn leven,’ zegt hij, ‘jij bent thuis, de kinderen zijn er.’ Maar ik heb er last van. De onrust knaagt, ik wil iets doen. Wanneer kan ik terug aan de slag?”
Covid-19 in het UZ Gent en in de gevangenis
“Ik ben wel naar de spoed van het UZ Gent geweest en naar de hulpgevangenis van Leuven, om een reportage te maken voor de Zeno (De Morgen). Ik kan dat niet laten, het is sterker dan mezelf. Ik wil de binnenkant van mensen begrijpen. Ik wou de Covid-dokters en hun -patiënten zien, vragen hoe zij het volhouden, hoe ze met de dood omgaan? Ik wil voelen wat het is voor een gevangene om in dubbele quarantaine te leven, zonder bezoek?
Birthday, Wedding day en Last days gaan over het leven, de liefde, de dood. Ik bekijk de wereld met een open blik. Er vallen duizend doden op één dag, en daar moet in een rush afscheid van worden genomen. Wat betekent dat voor de nabestaanden? Welke trauma’s zullen volgen? Mijn zus vertelde over een vriendin wiens ouders op een paar dagen tijd gestorven zijn. Ik vraag me af: hoe gaat dit dan? Elkaar kunnen vastpakken is ongelooflijk belangrijk, maar we zijn bang en onzeker. Toch zullen we er voor elkaar moeten zijn en elkaar opnieuw moeten durven aanraken.
Het Covid-19-virus is supersterk en gevaarlijk, ik heb gezien wat het doet. Het is super eng te liggen stikken, terwijl niemand je kan helpen en niemand bij je is. Ik heb mensen gezien die naar adem happen, het gevoel hebben te verdrinken, en die panikeren. Dokters brengen hen in coma en zij vragen zich af: ga ik nu dood of niet? Maar ik ben niet meer zo bang voor de dood, omdat wat ik heb gezien, me gerust stelt. Wat de zorgverleners doen, is fenomenaal. Ik heb daar enorm veel vertrouwen in. Al hoop ik uiteraard dat ik nooit in het ziekenhuis beland.
“Je moet je hart volgen zonder je verstand te verliezen”
Leven is loslaten. Mijn dochter is 22, mijn zoon 21. Bij hun geboorte had ik wat tijd nodig. Maar al snel groeide een onvoorwaardelijke liefde, groter dan welke liefde ook. Vandaag moet ik ze loslaten, en dat lukt, omdat ik zie dat ze hun weg vinden. Je moet je hart volgen, zeg ik hen. Je hart in de liefde, studiekeuze, vrienden, levenskeuze. Je hart volgen zonder je verstand te verliezen (lacht). Alleen op je emoties afgaan is niet altijd zo slim. Gearrangeerde huwelijken zijn soms heel mooie huwelijken.
Mijn mama woont in Wetteren. Alleen. Ik bel haar veel. Ik ben er ook al eens naartoe gefietst en heb er een taartje gegeten, vanop heel verre afstand. ‘Ik snap dat virus niet,’ zegt ze. Mijn mama is niet bang voor de dood. Ze is 88, het is goed geweest. Dat ze ons niet kan vastpakken, omdat wij daarover beslissen, vindt ze veel erger dan het virus. Een vrouw van 88 denkt heel erg concreet na over de tijd die ze nog heeft, en als die tijd geïnfecteerd is door een virus, waardoor ze haar kinderen en kleinkinderen niet kan vastnemen en knuffelen, wat schiet er dan nog over? Zo redeneren zij. Mijn schoonvader, die een stuk jonger is, woont op een appartement in Gent. Hij heeft veel vrienden en stapt zijn benen van onder zijn lijf. Hij doet lange wandelingen, vooral met zijn zonen en kleinkinderen, op veilige 1,5 meter afstand, en er wordt veel gesproken, over elk gebouw en elke plek kent hij de geschiedenis. Mijn schoonmoeder is twee jaar geleden overleden. Van haar hebben we op een enorm mooie manier afscheid kunnen nemen. Mijn dochter zei deze week nog dat de begrafenis van haar oma één van de meest mooie, intense dagen van haar leven was. Dat is ook voor mij zo. Heel haar leven werd getoond, mijn dochter die 22 is realiseerde zich ineens dat haar oma ooit een schone dolle mina was die verliefd was op haar opa. Er is ook schoonheid in verlies.
“Ik zou nu in Nairobi willen zijn.”
Wie er nog door mijn hoofd gaat zijn mijn collega’s. Na Saoudi-Arabië is de draad doorgeknipt. Er zijn ook veel lezingen geannuleerd. Mijn inkomen is naar 0 geduikeld. Ook Nic moet geen klimaatlezingen meer geven. Maar hij geniet van de tijd thuis. Nee, we hebben absoluut geen klagen. Veel erger is het, in de slums van Nairobi te moeten leven van één dollar/dag die je nu niet kunt verdienen waardoor je iemand de kop moet inslaan om een zak rijst te krijgen. Dat is verschrikkelijk. Wij daarentegen hebben een groot huis, de kinderen zijn hier en we kunnen naar de supermarkt om eten te kopen. Het jeukt wel, het kriebelt, ik zou als journalist-fotograaf, nu in Nairobi willen zijn. Dat New Yorkers een massagraf krijgen, dat je je geliefden in een koelwagen moet terugzoeken, dat is geschiedenis die moet worden vastgelegd. Wachten tot de stroom is gepasseerd is niets voor mij, ik wil dansen in de regen, mensen opzoeken en zien, in al hun kwetsbaarheid.
Ik maak me zorgen, om mens en natuur, en omdat de politiek niet luistert naar de wetenschappers. Trump en Boris Johnson stellen zich boven de wetenschap en zien niet wat het coronavirus aanricht. Dat ze die intelligentie, die empathie niet hebben, vind ik vreselijk. Dat ze enkel en alleen bezig zijn met de volgende verkiezingen is een ramp voor de wereld. Dan denk ik: fuck, waarom heb ik kinderen op de wereld gezet? Ik had dit niet mogen doen. Nu heb ik een gigantische verantwoordelijkheid tegenover hen en de volgende generatie. Die idioten van leiders moeten er uit, al zie ik ook (ik ben niet naïef) dat dit niet snel zal gebeuren. Het klimaat? Corona is peanuts naast het klimaat. Aan de sprinkhanenramp in Somalië en Kenia is amper aandacht besteed, maar dat gaat over miljoenen mensen. Bij ons zal corona nog wel meevallen, we gaan recht krabbelen, geld drukken en voortdoen. Denk je dat er nu een fundamentele verandering zal komen? Het beleid wil dat we snel terug gaan consumeren. Misschien dat de groep die kiest voor de korte keten en voor de natuur, iets groter is geworden, maar de meesten willen – denk ik – niet weten dat bv. de ontbossing zoveel kwaad doet, ook voor het ontstaan van zo’n virus. We zijn super geïnformeerd, maar de meeste mensen willen alleen maar weten wat ze kunnen dragen. En ik snap dat.
Ik ben iemand
Toch blijf ik geloven dat we mensen kunnen doen bewegen. In heel kleine stapjes, maar het kan. In het vluchtelingenkamp in Duinkerke ontmoette ik een man midden de miserie die zei: kijk niet naar mijn armoede en ellende, maar kijk naar mij, ik ben iemand. Welnu, die man wil ik in beeld brengen. Ik, klein musje, die veel succes had met mijn grote tentoonstelling van Gent, maar die ook besef dat, van zodra de coronacrisis in Gent uitbrak, de organisaties die met vluchtelingen werken al heel snel zonder hulp zaten…
“We hebben de natuur nodig om een betere versie van onszelf te worden.”
Ik ben pessimistisch, ja. Over onze planeet. Over Trump die de financiële steun uit de WHO trok en elke dag verkiezingscampagne voert. Hoe hij mensen en de wereld kleineert is walgelijk. Of ik op microvlak ook zo pessimistisch ben? Er is veel solidariteit, maar daar staat een vervaldatum op. Hoe lang zullen we dit volhouden, vooraleer we weer wrokkig gaan zijn? Ik leer uit deze crisis, nog eens, dat de natuur het voor ons gaat beslissen. Dat de natuur zoveel krachtiger is, voelde ik toen in Nepal bij de aardbevingen (2015), en voel ik nu. De natuur is god, snap je, en we hebben die nodig om te kunnen zijn wie we zijn, of een betere versie van onszelf.”
