Jeroen Lievens
-
09/06/2023
Vaderdag is de dag bij uitstek waarop we de liefde en betrokkenheid van onze vaders vieren. Dat doen we met lieve woorden, een attentie of gewoon door tijd met elkaar door te brengen. Laat dat laatste, tijd doorbrengen met je kinderen, nu net hetgeen zijn waar sommige vaders meer recht op lijken te hebben dan anderen. Die indruk krijg je toch wanneer je het design van het geboorte-en ouderschapsverlof onder de loep neemt.
Zorgverloven, zoals het geboorte- en ouderschapsverlof zijn een cruciale schakel in het faciliteren van betrokken vaderschap. Ze geven werkende vaders de mogelijkheid om minder uren betaald te werken en zo meer te focussen op hun kinderen. Zo leren vaders de noden van hun kinderen beter begrijpen, bouwen ze makkelijker een band op en versterken ze hun zorgende vaardigheden. Dit heeft positieve gevolgen voor het welzijn van de papa, het kind en de partner.
Jammer genoeg zijn de huidige zorgverloven niet even toegankelijk voor alle vaders. Vooral vaders in een socio-economisch kwetsbare positie ondervinden heel wat drempels om de bestaande zorgverloven op te nemen. Recent Belgisch en Nederlands onderzoek bevestigt dit nog maar eens. Zo toont een VUB- bevraging, in opdracht van vrouwenbeweging ZIJkant, aan dat 22% van de bevraagde vaders geen ouderschapsverlof opnam omwille van verlies van inkomen, gebrek aan begrip of mogelijkheden op het werk, of omdat ze zelfstandige zijn. Een Nederlandse evaluatie van de uitbreiding van het Nederlandse geboorteverlof kwam tot eenzelfde conclusie. Het design van zorgverloven is er eentje op maat van goedverdienende hoogopgeleide vaders met een stabiele werksituatie.
Om dit te corrigeren, zijn enkele gerichte maatregelen nodig die de zorgverloven ook in de praktijk meer haalbaar maken voor alle vaders. Allereerst moet de financiële drempel omlaag door de uitkeringen te verhogen. Dit speelt vooral bij het ouderschapsverlof waar je bij een voltijdse onderbreking terugvalt op een forfaitaire uitkering van rond de 800 euro als samenwonende of 1400 euro als alleenstaande vader. Bij het geboorteverlof krijg je de eerste drie dagen wel je loon volledig uitbetaald, maar val je voor de resterende 17 dagen terug op 82% van je gederfde brutoloon. Als je het moeilijk hebt om de eindjes aan elkaar te knopen, is zelfs dat te weinig. Daarbij aansluitend zou het geboorteverlof automatisch toegekend moeten worden. Zo versterk je het recht op geboorteverlof voor vaders die werkzaam zijn in een omgeving waar men weigerachtig staat tegenover zorgverloven voor vaders. Voor uitzendkrachten en vaders die met kortstondige contracten werken, maken we bij het ouderschapsverlof best komaf met de anciënniteitvoorwaarde van 12 maanden bij dezelfde werkgever. Tenslotte is het aangewezen om het recht op zorgverlof uit te breiden naar groepen van vaders die vandaag buiten de regeling vallen. Specifiek gaat het dan bijvoorbeeld om ouderschapsverlof voor pleegouders en geboorteverlof voor tienervaders en werkzoekende vaders.
De recente verlenging van het geboorteverlof voor vaders en meeouders tot 20 dagen geeft blijk van een toenemende maatschappelijke waardering van betrokken vaderschap. Laten we deze waardering verder omzetten in de nodige ondersteuning voor alle vaders. Want heeft niet elke vader evenveel recht op tijd met zijn kind?
Deze opinie verscheen op 09/06 in De Standaard
Jeroen Lievens is expert gender en diversiteit bij Femma vzw
