Shannah Jongstra
-
14/06/2023
Sam Buytaert heeft een neuromusculaire aandoening waardoor hij al bijna tien jaar in een rolstoel zit. Hij leerde snel dat de wereld helemaal niet aangepast is aan mensen met een beperking, en besloot daar iets aan te doen. Vandaag is hij ambassadeur voor de vzw Onafhankelijk Leven, en zet hij zich in zijn stad Sint-Niklaas in voor betere toegankelijkheid. Femma interviewde hem voor het zomermagazine met thema ‘bewegen’.
Sam: ‘Ik werd geboren met een zeldzame, neuromusculaire aandoening. De dokters weten nog steeds niet wat er precies aan de hand is. Slechts 25 mensen over de hele wereld hebben wat ik heb. En allen hebben we andere symptomen. Ik zeg altijd dat mijn aandoening zich ergens tussen MS (Multiple sclerose) en ALS (Amyotrofische Laterale Sclerose) bevindt. Omdat de dokters niet precies weten wat ik heb, kunnen ze de oorzaak niet aanpakken. Enkel symptomen kunnen bestreden worden. Ik heb bijvoorbeeld pijn aan mijn rug en achterwerk van lange tijd op een slecht kussen te hebben gezeten. En pijn in mijn schouders van het duwen van mijn vorige rolstoel.
De hoop op genezing heb ik opgegeven. Er wordt amper onderzoek naar gedaan omdat we met zo weinig zijn die deze ziekte hebben.’
Levenslang in een rolstoel
‘24 februari 2014 ging ik definitief in mijn rolstoel zitten en kwam ik er niet meer uit. Voor die tijd gebruikte ik de stoel wel regelmatig, maar ik bleef koppig rondwandelen zoveel ik kon. Tot mijn bovenlichaam letterlijk vol blauwe plekken stond van het vallen.
Ik dacht altijd dat permanent in een rolstoel zitten het einde van mijn leven zou betekenen. Maar dat is niet zo. Die rolstoel is net het begin van mijn leven geworden. Ik kan vandaag weer alles dankzij mijn rolstoel en mijn assistentiehond Perro, die ik aan de vzw Canisha te danken heb.’
De wereld rond
‘Ik kon ineens weer naar pretparken gaan, naar concerten, en zelfs reizen. Mijn eerste reis in de rolstoel was naar Turkije. Dat was moeilijk, er was niks aangepast, waardoor ik eigenlijk niet uit het hotel kon. Maar ik liet me niet ontmoedigen. Daarna ging ik naar Lanzarote en vervolgens op cruise naar de Caraïben. Zo bezocht ik Cuba, Jamaica, Mexico, … dat viel echt goed mee. Overal kon ik wel uitstappen doen met mijn rolstoel. In Havana, de hoofdstad van Cuba, bestaat de binnenstad bijvoorbeeld uit kasseien. Maar ze hebben een strook aangelegd met platte tegels, waardoor rolstoelgebruikers en mensen met een buggy ook de stad rond kunnen. En als je hulp nodig hebt, vind je altijd wel iemand die bereid is je te dragen of te duwen.
Toegankelijkheid in eigen stad
‘Toen ik net in mijn rolstoel zat, waren er plaatsen in mijn thuisstad, Sint-Niklaas, die niet aangepast waren. Maar ik merkte dat het bestuur de stad wel toegankelijk wilde maken. Alleen, plannen worden vaak gemaakt door mensen die kunnen wandelen met hun twee benen. Ze proberen rekening met ons te houden, maar weten niet altijd precies wat wij nodig hebben. Maar wat voor ons belangrijk is, is dat belangrijke gebouwen toegankelijk zijn én de grotere verbindingswegen, zodat we ook buiten die stadskern op plaatsen kunnen geraken.
In Sint-Niklaas hebben we de handen in mekaar geslagen. Ik geef advies, en dat werkt. De stad is veel toegankelijker geworden. Een voorbeeld: bij cafés of restaurants hangt er vandaag een bel aan de deur, ter hoogte van de rolstoel. Als wij aanbellen, weet de uitbater dat er iemand in een rolstoel voor de deur staat, en dan helpen ze ons binnen.
Ook voor blinden en slechtzienden
‘Sint-Niklaas vraagt ook advies aan blinden en slechtzienden, want ook voor hen zijn er problemen waar niet meteen aan gedacht wordt. Bijvoorbeeld: de ramp die gelegd wordt voor rolstoelgebruikers om de bus op te kunnen ligt op één lijn met de voel-tegels voor blinden en slechtzienden. Zij kunnen dus heel gemakkelijk over die ramp vallen. Daar denk ik als rolstoelgebruiker ook niet meteen aan. Dus wordt er gezocht naar een andere oplossing.
In alle Vlaamse steden en gemeenten zouden mensen met een beperking betrokken moeten worden bij de constructie en verbouwing van gebouwen en openbare plaatsen.'
Iedereen kan helpen
‘Mensen kunnen ons al helpen door kleine aanpassingen te doen in hun daagse leven. Plaats je auto of bakfiets niet op het trottoir. Wij kunnen met onze rolstoel niet altijd van het voetpad af om rond je auto te rijden, soms is de drempel te hoog. Zet vuilbakken op de rand van het voetpad of tegen je huis. En parkeer je deelstep ook langs de kant, laat die niet gewoon op de stoep liggen.
