Toen Vlaams parlementslid Lise Vandecasteele terecht argumenteerde dat de gebrekkige investeringen in deze sector vooral vrouwen treffen, omdat zij het merendeel van de kinderzorg op zich nemen, werd ze op gejoel en hoongelach getrakteerd. Liesbeth Homans viel uit haar neutrale rol als parlementsvoorzitter en repliceerde: 'Collega Vandecasteele, ik weet niet of u beseft dat er meestal twee ouders zijn en ook zoiets als een vader bestaat?' Hierbij gesteund door enthousiast applaus van alle Vlaamse ministers.
Ik weet niet wat het meest tenenkrullend is. Het feit dat de Vlaamse regering de problemen in de kinderopvang weglacht. Of het feit dat zowel de vorige als de huidige minister van Gelijke Kansen lijken te geloven dat mannen en vrouwen evenveel zorg opnemen.
Het traditionele rolpatroon is nog sterk aanwezig
Quod non. Het tweeverdienersmodel mag vandaag dan wel de norm zijn, dit betekent niet dat de verdeling van betaald werk, zorg en vrije tijd tussen vrouwen en mannen gelijk is. Tijdsbestedingsonderzoek toont aan dat mannen gemiddeld 6 uur per week meer spenderen aan betaalde arbeid, terwijl vrouwen gemiddeld 9,5 uur meer spenderen aan huishoudelijke taken en zorg voor de kinderen. Het corona ouderschapsverlof, dat ingevoerd werd omdat heel wat scholen en kinderopvanginitiatieven de deuren sloten, werd in 68,9% van de gevallen door vrouwen opgenomen.
Beweren dat vaders in gelijke mate de zorg voor kinderen opnemen is wishful thinking. Daarvoor zijn de genderstereotypen die verankerd zitten in de hoofden van mannen en vrouwen en in de structuren van onze maatschappij voorlopig nog te hardnekkig.
Eenoudergezinnen
Bovendien ontkent de uitspraak van Homans ook de realiteit dat niet alle gezinnen bestaan uit een heteroseksueel koppel. Steeds vaker staat één ouder alleen in voor de opvoeding van de kinderen. 22% van de Vlaamse gezinnen met kinderen is een eenoudergezin. In ruim 8 op 10 ervan staat een moeder aan het hoofd ervan. Bijna 6 op 10 van de alleenstaande moeders staan hoofdzakelijk alleen in voor de opvoeding van hun kind(eren). Voor hen is de combinatie van werk en gezin extra moeilijk. Ze kunnen huishouden en kindzorg logischerwijs al niet verdelen over twee ouders. Maar ze kunnen ook om financiële redenen moeilijker gebruik maken van gezinsondersteunende diensten zoals kinderopvang, buitenschoolse opvang en ouderschapsverloven.
Cruciale schakel
Kwaliteitsvolle kinderopvang is een cruciale schakel om betaald werk en de zorg voor jonge kinderen te kunnen combineren. Des te meer voor ouders die weinig beroep kunnen doen op informele opvang, die niet de middelen hebben om zorgverloven op te nemen of die als hoofdverantwoordelijke voor de zorg gezien worden. Maar kinderopvang is minstens even belangrijk voor de kinderen zelf. Goede kinderopvang is complementair aan de opvoeding van de ouders en stimuleert kinderen in hun ontwikkeling. Alle gezinnen die er nood aan hebben, zouden er een beroep op moeten kunnen doen.
Op hetzelfde moment dat de Vlaamse regering lacherig deed over kinderopvang, verscheen in de krant De Morgen de zoveelste noodkreet van de kinderopvangsector. Zowel de mensen op het terrein als de experten vrezen dat deze regering de ernst van de situatie niet begrijpt. Om de uitstroom van personeel en de sluiting van kinderdagverblijven tegen te gaan, moet er meer geïnvesteerd worden in de leefbaarheid en de kwaliteit van de bestaande opvangplaatsen. Inzetten op betere arbeidsomstandigheden en een verlaging van de begeleider-kindratio. Daartoe zijn meer structurele middelen en een duidelijk plan nodig. Het zijn investeringen waarvan iedereen beter wordt: kinderen, ouders, de kindbegeleiders (hoofdzakelijk vrouwen!) èn de samenleving als geheel.
Onze kinderopvang, beste beleidsmakers, verdient geen hoongelach, wel een ernstig debat en een Marshallplan. En wie de M/V-verschillen in werk en zorg niet (wil) zien, zal als minister van Gelijke Kansen nooit een gelijkekansenbeleid die naam waardig kunnen voeren.
Dit artikel verscheen in De Morgen op 4 oktober 2022
Ook jij kan je steentje bijdragen door :
- De petitie van #1000eerstedagen te ondertekenen. Daarin pleiten ze voor een Marshallplan voor kwalitatieve kinderopvang. Ze willen erkenning van het pedagogisch belang van de 1000 eerste dagen en structurele veranderingen en investeringen in de kinderopvang, vertrekkend vanuit de noden van het kind en de ouder.
