Wat hebben wij te klagen?
Al mijn gesprekspartners erkennen de discriminatie van vrouwen op de werkvloer, op straat of thuis. Dat bewustzijn staat hen in de weg om plaats te maken voor hun moeilijkheden als man. ‘Wat hebben wij te klagen?’. Gendergelijkheid gaat dan over vrouwen en het verbeteren van hún positie.
Soms gaat het niet om relativering van de eigen issues, maar eerder een gevoel van beoordeling over hen als mannengroep. ‘Ja, wij zijn die witte mannen die de oorzaak zijn van alle kwaad’. Mannen voelen zich in de hoek gezet. Ze zitten op de beklaagdebank, niet aan tafel om samen voor meer gendergelijkheid te gaan.
Zijn we niet allemaal mens?
Sommige mannen zeggen dat ze bovenal mens willen zijn. ‘Waarom blijven we in de tweedeling man-vrouw denken en waarom moeten we er een issue van maken?’. De wens om ‘gewoon allemaal mens te kunnen zijn’ wordt gedeeld door de feministische of antiracismebeweging. Vrouwenrechten zijn in se mensenrechten: 'feminism is the radical notion that women are people' (Mary Shear).
Gender liever niet zien, doe je als jouw geslacht je geen problemen of discriminatie oplevert. Amerikaans socioloog Michael Kimmel maakt gender (en kleuren)blindheid helder in zijn wereldberoemde Ted talk ‘Why gender equality is good for everyone’: als een witte heteroman in de spiegel kijkt, zie hij een mens. Een witte vrouw ziet een vrouw. Een zwarte vrouw ziet in diezelfde spiegel een zwarte vrouw. Mannen hebben zich (bijna) nooit eerder beziggehouden met hun identiteit als man omdat ze er ook geen last van hadden. Voor mensen van kleur, vrouwen of personen met een andere seksuele geaardheid (dan de hetero-norm) is dat privilege er niet.
Het keurslijf van kostwinner
Als we in gesprek de schroom, het beklaagdenbankje en genderblindheid overstijgen, is er een (beetje) ruimte voor het erkennen van moeilijkheden aan man-zijn.
Mijn gesprekspartners hebben af te rekenen met het ‘kostwinners-keurslijf’. Jens Van Tricht, initiatiefnemer van Emancipator en gespecialiseerd in Mannelijkheid, schrijft in zijn boek ‘Waarom feminisme goed is voor mannen’ over de gevangenis van de kostwinner. ‘Mannen voelen zich verantwoordelijkheid voor het gezinsinkomen, denken dat ze minder geschikt zijn om te zorgen en op hun werk wordt vaak niet geaccepteerd dat ze minder willen werken. Het kostwinnerschap speelt mannen parten bij het vormgeven van hun modern vaderschap. Ze leren dat hun eigenwaarde in eerst instantie samenhangt met hun vermogen om een gezinsinkomen te verwerven.’
In dit keurslijf van pater familias is er geen ruimte voor kwetsbaarheid. Dat is mogelijks ook een reden waarom mannen het moeilijk vinden om hun problemen te zien en benoemen.
Is het gewoon niet te vroeg voor Internationale Mannendag?
Geen enkele van mijn dierbare vrienden wist dat er een Internationale Mannendag bestaat. Er wordt gegrijnsd of verbaasd gereageerd. Een vriend vraagt zich af of een mannendag niet te vroeg komt. De uitleg hierbij is: ‘Mannen gaan zich pas organiseren als ze nog meer terrein verliezen en zich in de hoek geduwd voelen’. Vrouwen rukken op. Mannen slaan vervolgens terug: de ultieme battle of the sexes? Deze gedachte gaat helemaal in tegen de agenda en de filosofie van een Mannendag.
De Internationale Mannendag draait om de emancipatie van mannen. Vrouwen legden de laatste eeuw een indrukwekkend emanciperend parcours af. Ze werden actief op eerder exclusief mannelijke domeinen. Ze creëerden plekken voor het delen van ervaringen, voor kwetsbaarheid en voor het leren omgaan met verschil tussen vrouwen. Ze hebben voor elke uitdaging een woord en een divers leger van rolmodellen die perspectieven openen. Mannen staan erbij en kijken ernaar. Ze krijgen of nemen niet de ruimte om actief om te gaan met hun positie in de veranderende samenleving. Waarom bevrijden ze zich niet van een dwingende en enge identiteit van mannelijkheid die negatieve gevolgen (prestatiedruk, geweld, stress, drugmisbruik, …) heeft op hun leven en dat van anderen?
De openheid van mijn mannenvrienden leert me dat Internationale Mannendag nu nodig is. Niet om in de loopgraven te kruipen, maar net om de hand uit te reiken naar de feministische beweging die strijdt voor persoonlijke vrijheid en structurele gelijkheid tussen vrouwen én mannen. Daar heeft iedereen baat bij.
