Mijn dochter vraagt om ‘ik zie, ik zie wat jij niet ziet’ te spelen. Je weet wel: de één omschrijft wat hij ziet; de ander moet raden wat het is. Ze zegt: ‘Het is geel en het hangt in de lucht?’ Ik heb geen idee. Het gele vlagje bovenaan de glijbaan in het park was me nog nooit eerder opgevallen. Mijn dochter heeft er ongetwijfeld al veel naar gekeken als ze het speeltuig opklauterde en er voor de honderdste keer vanaf gleed. Als je met andere ogen kijkt, zie je andere dingen.
Aan dat laatste moest ik denken toen ik op 1 mei Conner Rousseau beluisterde. De Vooruit-voorzitter wil naar eigen zeggen vooruit en breekt een lans voor betaald werk. Hij heeft gelijk dat goed werk je (hopelijk) voldoening en financiële zekerheid geeft. Maar King Connah gaat verder: ‘Wie werkt, draagt bij, want alleen zo versterken we de welvaartsstaat’. Dat maakt hij concreet in Het Nieuwsblad (29-04-2023) waarin hij stelt dat iedereen die kan werken, zijn deel moet doen. Want: ‘Ook al krijgt een thuisblijfmama geen uitkering, toch rijdt ook zij op onze wegen, gaan haar kinderen naar onze scholen en rekent ook zij op onze gezondheidszorg’. Die ‘ons’ verwijst naar de zogenaamde beroepsactieve stervelingen die elke dag met gevulde boterhamdoos en gladgestreken hemd naar het werk gaan. Zo maakt Rousseau van 1 mei de Dag van de Betaalde Arbeid.
Ik zie, ik zie wat jij niet ziet: het lijkt vanzelfsprekend omdat het alledaags en routineus is en weinig nieuwswaarde heeft. Het gebeurt achter de gevels. Men beschouwt het als liefde en dus als een voorrecht om te doen. Maar het vraagt bakken energie en toewijding en gebeurt verhoudingsgewijs veel meer door vrouwen.
Ik zie, ik zie wat jij niet ziet: het is veel schaarser dan op het eerste gezicht gedacht. Het was er twee generaties geleden misschien in overvloed, maar nu staat het onder druk omdat ook vrouwen een betaalde baan hebben.
Rara, mijnheer Rousseau … Het gaat om al dat onbetaald werk dat jij met je bril van productieve arbeid niet ziet. Bijna 60 procent van de totale arbeid die we in België verrichten is onbetaalde zorg: onmisbaar en toch zo onzichtbaar en ondergewaardeerd. Je had in Het Nieuwsblad beter gezegd dat thuisblijfmama´s dan wel geen uitkering krijgen, maar dat er door hen kinderen zijn die naar onze scholen kunnen, onze wegenwerkers gevoed en gekleed aan het werk kunnen en onze gezondheidszorg haalbaar blijft door zoveel mantelzorgende handen.
De strijdbare spirit en het revolutionaire karakter van 1 mei indachtig, hoor je de waarheid te vertellen over arbeid. Die juiste analyse en daaraan gekoppelde oplossingen verengen de bijdrage aan de samenleving niet tot het uitoefenen van betaald werk. Het is hoog tijd voor een Nieuw Sociaal Contract dat alle vormen van arbeid in de samenleving erkent, waardeert, ondersteunt en gelijker verdeelt. De vraag is niet hoe we zogenaamd profiterende thuisblijfmama´s aan de betaalde arbeid krijgen, maar hoe we mensen de mogelijkheid geven om betaald werk, onbetaalde zorgarbeid en vrije tijd op een kwaliteitsvolle manier te combineren.
Deze column verscheen in Visie op 4-05-2023
