Mannen lijken niet wakker te liggen van de Internationale Mannendag op 19 november. De dag werd dertig jaar geleden in het leven geroepen, maar in België claimt niemand hem. Het is de vrouwenbeweging die – ironisch genoeg – initiatief neemt om er invulling aan te geven. Sorry, maar zo werken emancipatorische bewegingen niet.
De vrouwenbeweging vond meer dan een eeuw geleden haar oorsprong in de maatschappelijke achterstand van vrouwen op juridisch, politiek en socio-economisch vlak. Door mobilisatie, oprichting van netwerken en lobbywerk kwamen er onder andere stemrecht, quota voor politieke beslissingsorganen, onderwijskansen en een loonkloofwetgeving.
Er is vandaag een uitgebouwd middenveld dat instaat voor de versterking van vrouwen. We vieren jaarlijks een Nationale én een Internationale Vrouwendag. Dan zijn er wereldwijde acties en op verschillende fora is er discussie over de maatschappelijke rollen die vrouwen opnemen en de nog bestaande structurele machtsongelijkheden.
Vrouwen en vrouwenorganisaties houden zichzelf op deze dagen de spiegel voor: hebben ze zelf aandacht voor diversiteit en solidariteit tussen vrouwen? Wat betekent ‘vrouwelijkheid’ en ‘mannelijkheid’? Hoe positioneren ze zich tegenover maatschappelijke uitdagingen als klimaatopwarming?
Mannen daarentegen schijnen geen nood te hebben aan een Internationale Mannendag, noch aan een emancipatorische mannenbeweging. De laatste grote mannenbeweging in Vlaanderen doopte zich een tijd geleden om tot gezinsbeweging. Logisch, er is geen vraag naar.
Mannen houden zich als groep bijna nooit bezig met hun identiteit als man en hun maatschappelijke positionering. Behalve als ze zelf niet voldoen aan het stereotiepe beeld van ‘de man’. Dat moet zijn omdat de meeste mannen gewoonweg geen last hebben van het statuut ‘man’.
Er is geen motor voor vereniging of voor sociale strijd omdat mannen oververtegenwoordigd zijn daar waar beslist en verdiend wordt. Het dwingende karkas van de immer sterke kostwinner of alfaman nemen mannen er voorlopig bij. Er is vandaag bij mannen geen collectieve drang tot vereniging om hun identiteit en hun rollen van bijvoorbeeld vader of partner anders en vrijer te beleven.
Zolang mannen er geen nood aan hebben om hun privileges en de schaduwzijde ervan te bevragen en om serieus stil te staan bij gelijke kansen voor m/v/x is Internationale Mannendag een maat voor niets. Een Mannendag wint pas aan maatschappelijk belang als mannen zich verenigen om actief discriminatie op basis van gender te bestrijden en zij zich uitspreken over de kracht van kwetsbaarheid, betrokken vaderschap of gendergelijkheid.
De Amerikaanse mensenrechtenactivist Fannie Lou Hamer zei dat “niemand vrij is tot iedereen vrij is”. Of naar Internationale Mannendag vertaald: gelijke kansen voor m/v/x is ook een mannenzaak. Dat is het op dit moment nog veel te weinig.
